Ko tetahi take noa e whakaarohia ana e nga akonga o te ao i te wa e whiriwhiri ana i te whenua hei ako ko te haumaru. No reira kua mahia nga rangahau kia mohio ai nga waahi haumaru ki te ako ki tawahi. Kei te mohio tatou katoa ki te hiranga o te haumaru me te mea nui ki te mohio ki te taiao me nga tikanga o taau ako i whiriwhiria ki waho whenua.
Na i roto i tenei tuhinga, ka mohio tatou ki nga waahi haumaru ki te ako ki tawahi, nga korero poto mo ia whenua me ona tangata whenua. Kei roto ano i tenei tuhinga ko te rarangi o nga whenua o runga o te Pakeha i roto i te waahanga haumaru whaiaro o te Taurangi Whakatairanga Hapori (SPI). Kare koe e pai ki te whakararu i to haumaru ka awhina matou ki a koe ki tera.
Ripanga o Ihirangi
Wāhi Haumaru ki te Ako ki Tawahi
I tua atu i te pai me te kounga o te maatauranga, ko te noho haumaru o te whenua tetahi take kia kaua e whakahawea. He huihuinga pouri mo te tauira o te ao ki te neke ki tetahi whenua e raru ana ka mutu ka ngaro nga rawa, ko te mea kino rawa atu, ko te oranga.
Hei akonga o te ao, me whakaaro koe ki te reeti hara o te whenua e hiahia ana koe ki te ako, te pumau torangapu me te haumaru waka. Ko enei ka taapiri atu ki to whakatau ki te whakatau ko te whenua tetahi o nga waahi haumaru ki te ako ki waho, kaore ranei.
- Akene ka hiahia koe ki te mohio ki te Nga Whakaritenga Kareti mai i te Kura Tuarua.
Kei raro nei nga waahi haumaru 10 ki te ako ki waho mo nga akonga o te ao.
1. PANUITANGA
He whenua Nordic a Tenemaka, he rohe ki Tiamana, e mohiotia ana ko te rangatiratanga o Denmark. He kainga mo te 5.78 miriona nga tangata, he motu mo te 443 nga moutere me nga takutai ataahua i runga i te whenua papatahi.
Ko nga tangata whenua o Tenemaka he tangata atawhai e noho ana i nga hapori haumaru me te iti o te reeti hara. Ko nga reo e korerohia ana ko te reo Denmark me te reo Ingarihi.
Ko Denmark tetahi o nga whenua tino whakawhanake i te taha hapori me te ohanga o te ao, he taumata teitei o te noho. He auaha te matauranga o Tenemaka, a, e mohiotia ana nga tohu puta noa i te ao. Ko te taone nui o Copenhagen, te kainga mo te 770,000 nga tangata e takaro ana ki nga whare wananga e 3 me etahi atu whare wananga teitei ake.
Ko tenei whenua haumaru mo nga akonga o te ao ki te ako ki waho ka tae atu ki te 1,500 nga akonga o te ao ia tau na tona taiao rangimarie.
Ka noho hei nama tuatahi o ta maatau rarangi ingoa o nga waahi haumaru ki te ako ki tawahi.
2. AOTEAROA
He motu motu a Aotearoa kei te Moananui-a-Kiwa.
Ko te Taitokerau me te Tonga. He whenua haumaru a Aotearoa he iti nga reeti taihara, a koinei te waahi rongonui ki te ako ki tawahi me te maha o nga akonga o te ao, a ko tetahi o nga whenua iti rawa te pirau.
Kei te mataku koe ki nga kararehe mohoao? Kare koe i te mea i Aotearoa, karekau he mohoao whakamate hei awangawanga koe mo tehea mea pai mo nga tangata penei i a tatou.. lol.
Ko te hapori o Niu Tireni he maha nga momo ahurea mai i te Maori, Pakeha, Ahia me te Moana-nui-a-Kiwa e mihi ana ki nga tangata ke. He tino rongonui tenei hapori mo te rangahau pai me te kaha auaha he huarahi ahurei ki te maatauranga. I runga i te Global Peace Index, he 1.15 nga piro o Aotearoa.
- Kia mohio koe mo te Ako i roto Aotearoa
3. AUSTRIA
Ko te nama tuatoru kei runga i ta maatau rarangi o nga waahi haumaru ki te ako ki waho ko Austria. Kei roto i te Central Europe me te punaha matauranga teitei me te utu utu iti rawa mo nga akonga o te ao. Ko Austria tetahi o nga whenua whai rawa o te ao mo te GDP me te kainga mo te 808 miriona taangata.
Ko tenei whenua haumaru mo nga akonga he maha nga reo o te reo Tiamana e korero ana te tangata whenua, a tata katoa he matatau ki te reo Ingarihi. He pai hoki te hapori me te iti rawa o te taihara. I whiwhi ano a Austria i te kaute o 1.275, me nga pooti rangimarie me te iti o nga kawemai patu i runga i te Global Peace Index.
4. HAPANI
E mohiotia ana ko Hapani he whenua motu kei te Rawhiti o Ahia kei te Moananui-a-Kiwa. He kainga mo te neke atu i te 30 miriona nga tangata, he nui nga tikanga me nga taonga tuku iho a Hapani i waenga i te iwi. E mohio ana tatou katoa kua riro i a Hapani tana ake wahanga o te tutu i nga wa o mua.
I muri i te Pakanga Tuarua o te Ao, ka whakarerea e Japan ona mana ki te whakapuaki i te pakanga na reira ka noho a Hapani hei waahi rangimarie, he waahi tino pai ki te ako. I tenei wa kei nga tangata whenua o Hapani, a he pai ki a ratou te oranga teitei o te ao katoa he iti te whanau whanau me te taupori pakeke.
Ka whakanuia e nga Hapanihi nga hapori, na reira ka akiaki i te whenua kia noho hei waahi haumaru me te manaaki. No mua tata nei i te tau 2020, i whakatakotohia e te kawanatanga te kaupapa ki te manaaki i nga tauira 300,000 o te ao.
I Hapani, he teihana pirihimana iti e kiia nei e te tangata whenua ko "Koban". Ka whakatakoto rautaki enei puta noa i nga taone me nga kaainga huri noa. He waahi haumaru tenei mo nga akonga ina koa ko nga akonga o te ao ka hiahia ki te patai mo nga tohutohu mena he hou ratou ki te rohe. Ano hoki, ko ta raatau noho ki Hapani e akiaki ana i nga taangata ki te huri i nga rawa ngaro, tae atu ki te putea. He mea whakamiharo tika?
He 1.36 te kaute a Hapani i runga i te taurangi rangimarie o te ao na te iti o te reeti kohuru i te mea kaore e taea e nga tangata whenua te hopu patu. He rawe hoki ki te kore e tino pai ta ratou punaha waka, ina koa ko nga tereina tereina.
- Ka hiahia pea koe ki te mohio he aha Ka whakaaro nga tangata ki te ako i tawahi he utu nui.
5. KANATA
Ko Kanata te whenua tuarua nui rawa atu o te ao e wehewehe ana i te rohe ki te tonga me te US me te rohe ki te Taitokerau me Alaska. He kainga mo te 37 miriona taangata, a ko te whenua tino rangimarie i runga i te ao me te taupori tino hoa.
Koinei tetahi o nga waahi haumaru ki te ako ki waho mo nga akonga o te ao, he mea mo te katoa, a he tata ki te kore e taea ki te kore e pai.
6. HEIWI
Ko Sweden te nama 6 i runga i ta maatau rarangi ingoa he 300,000 nga akonga o te ao e ako ana. Ka tukuna e Sweden tetahi taiao ahurea maha mo nga akonga katoa.
He whenua tino pai, he whenua manaaki hoki e tuku ana i te maha o nga huarahi matauranga, mahi me nga waatea ki te katoa. E kiia ana ko Sweden he whenua tauira ki te tini na te mea he hapori rangimarie me te whakahoahoa me tona ohanga pumau.
7. IRANA
He motu motu a Ireland, he kainga mo te 6.5 miriona nga tangata o te ao. E mohiotia ana ko te motu tuarua te nuinga o te tangata ki Uropi. He taupori powhiri a Ireland, he whenua iti me te ngakau nui ka kiia e te tokomaha. E rua nga reanga hei whenua tino pai o te ao me te taiao korero Ingarihi.
8. ICELAND
Ko Tiorangi hoki he whenua motu kei te taha raki o te Moana Atalani. Mai i te tau 2008, kua whakaingoatia tenei whenua ko te whenua tino rangimarie o te ao, ko te waahi tino wera mo nga tuuruhi mai i nga waahi rereke o te ao.
Ko tenei waahi haumaru mo nga akonga he iti rawa nga reeti kohuru, he iti noa nga tangata i roto i te whare herehere (ia tangata) me etahi huihuinga kaiwhakatuma. Ko Iceland he tohu 1.078 i roto i te taurangi rangimarie na reira ka waiho hei waahi rangimarie. He waahi ako nui ki tawahi mo nga akonga.
9. PANUITANGA CZECH
Ko tetahi o nga waahi haumaru ki te ako ki tawahi, he 1.375 nga tohu mo te iti o nga whakapaunga hoia mo ia tangata na te iti rawa o te reeti taihara me te iti o nga mahi tutu.
Ka haere a Czech Republic i te maero ki te whakarite i te haumaru o ana manuhiri. Hei tauira, ko ia pou rama i Prague he nama ono-mati kua whakairihia ki te taumata-kanohi. Ka patai pea koe mo te aha enei nama? Ana, tenei, ka tono awhina koe mai i nga pirihimana, ratonga ohorere ranei, ka whai waahi nga tohu kei runga i nga pou rama, ka taea e koe te tohu i to waahi ka pataihia mena kaore e taea e koe te tuku wahitau tika.
10. FINANI
He pepeha ta tenei whenua, “kia ora, kia ora” a he mea whakamiharo te ahua o te noho a nga tangata whenua o tenei whenua ki tenei pepeha e tau ai te noho o te taiao, he hoa, he manaaki. Kia mahara, i roto i te Global Peace Index, ko nga whenua whai uara o te 1 he whenua rangimarie engari ko nga uara o te 5 ehara i te whenua rangimarie, na reira kaore i uru ki te waahanga o nga waahi haumaru ki te ako ki waho.
- Akene he hiahia koe ki te mohio me pehea koe e mohio ai.
Rohe Haumaru i te Ao ki te Ako ki Tawahi
E kiia ana ko Uropi te rohe haumaru rawa atu o te ao, na reira, ko te nuinga o nga whenua e whakaarohia ana e nga akonga o te ao ki te ako ki Tawahi.
Ka rite ki te korero i roto i te whakaurunga o tenei tuhinga, kei a matou te rarangi o nga whenua 15 o te Pakeha i roto i te waahanga "Haumaru Whaiaro" o te Taurangi Whakatairanga Hapori (SPI). Ki te tohu i tetahi whenua ko tetahi o nga waahi haumaru ki te ako ki waho, ka whai whakaaro a SPI ki nga mea e toru; reiti taihara, te haumaru waka me te pumau torangapu.
- Ka taea e koe te mohio pehea ki te Tonoa mo nga Karahipi ki te ako ki Tawahi.
Kei raro ko nga whenua whai SPI teitei i Uropi:
- Tiorangi – 93.0 SPI
- Norewei – 88.7 SPI
- Hōrana (Holland) – 88.6 SPI
- Switzerland – 88.3 SPI
- Ateria – 88.0 SPI
- Airana – 87.5 SPI
- Tenemaka – 87.2 SPI
- Tiamana – 87.2 SPI
- Sweden – 87.1 SPI
- Czech Republic – 86.1 SPI
- Slovenia – 85.4 SPI
- Potukara – 85.3 SPI
- Slovakia – 84.6 SPI
- Poroni – 84.1 SPI
He aha te take kaore a USA i te Rarangi?
Kei te miharo pea koe he aha te whenua tino rongonui me te whenua moemoea a te katoa kaore i te raarangi ki roto i ta maatau rarangi ingoa me nga waahi 15 tino haumaru ki te ako ki waho i runga i te GPI me te SPI.
Ana, me panui tonu koe kia mohio ai koe.
Ehara a Amerika i te tauhou ki te hara. Ko te nuinga o nga maaharahara mo te haumaru kei nga akonga o te ao ka pa tonu ki te taihara me te whakatuma mo te hunga e pa ana ki te taihara. Heoi ano, he pono kei tawhiti atu a USA i te whenua haumaru rawa atu o te ao mo nga hunga haereere me nga akonga i runga i nga tatauranga.
Ma te titiro whanui ki te Global Peace Index o 2019, e ine ana i te rangimarie me te haumaru whanui mo nga whenua 163 puta noa i te ao, kei te rarangi 128 te United States of America. Ko te mea miharo, ko te USA kei raro iho i Awherika ki te Tonga kei te 127th kei runga noa atu i Saudi Arabia te 129th. Ma te whakaaro ki tenei, ko nga whenua penei i a Vietnam, Cambodia, Timor Leste me Kuwait, kei runga ake i nga USA mo te GPI.
Ina titiro tere tatou ki nga reeti taihara i Amerika, kua tino heke tenei whenua nui mai i nga tau 1990. Ko te korero, ko Amerika te "te nuinga o te hunga mauhere i te ao" neke atu i te 2.3 miriona nga tangata i mauheretia i te tau 2009 anake. Ehara tenei i te tatauranga pai ka whakaae koe ki a matou.
Inaianei ko te nuinga o enei hara ko te tahae tutu, kokiri me te hara rawa, tae atu ki te tahae, kaua e wareware ki te taapiri atu i nga hara tarukino.
He mea tika ano kia maharahia he nui ake te reeti o te taihara o Amerika i era atu whenua whakawhanake ina koa nga whenua Pakeha.
Ko nga waahi e mahia ana e enei hara he mea ano hoki hei whakaaro i te wa e whiriwhiri ana koe ki te ako ki waho o te USA. He mea nui kia mahara he rereke enei mahi kino i runga i te hapori me te waahi e hiahia ana koe ki te ako, me nga taone nui he nui ake te reeti o te taihara i nga waahi tuawhenua.
Inaianei kua mohio koe he aha i kore ai e uru to whenua moemoea ki roto i ta maatau rarangi ingoa o nga waahi haumaru ki te ako ki waho. Kei te pirangi a World Scholar's Hub kia pai to ako ki tawahi.