10 Fa'amanuiaga ole A'oga fua

0
3204
manuia o a'oa'oga fua
manuia o a'oa'oga fua

O tamaiti aʻoga i le lalolagi atoa e manaʻo e fiafia i faʻamanuiaga o aʻoaʻoga fua. Ona o tulaga eseese, aemaise lava o le faaletonu tau tupe, o nisi aiga e sili atu a latou fanau e auai i polokalame faaleaoaoga fua.

I le Iunaite Setete, e tusa ai ma se 2019 Harvard Kennedy School Institute of Politics suʻesuʻega, 51% o tagata Amerika matutua 18 i le 29 lagolago kolisi ma faʻalapotopotoga e leai ni aʻoga (CNBC, 2019).

O le isi suʻesuʻega na faʻaalia ai o le 63% o tagata tali mai i Amerika e lagolagoina le kolisi saoloto, ma le 37% e lagolagoina malosi le manatu (Pew Research Center, 2020).

O aʻoaʻoga e manatu e taua, o se tasi lea o mafuaʻaga e tatau ai ona faʻapea. O tamaiti a'oga i la'asaga eseese o su'esu'ega e va'aia a'oa'oga fua o se avanoa.

E tusa ai ma a Su'ega tau tupe o le 1,000 tagata taʻitoʻatasi na faia i le faaiuga o Iulai 2016, 62% o tagata Amerika e lagolagoina le faia o aʻoaʻoga a le malo e leai se totogi mo tagata uma e fia lesitala.

I lenei tusiga, o le a tatou talanoaina ituaiga o aʻoaʻoga, mea taua o aʻoaʻoga, aoga o aʻoaʻoga fua, ma le tele o isi mea. Muamua, o le a le aʻoga, ma o a ituaiga aʻoaʻoga?

Aoaoga ma ona Ituaiga

E tusa ai ma le lolomifefiloi oxford, o aoaoga o se aafiaga faamalamalamaina. O le faagasologa o le mauaina poʻo le tuʻuina atu o faʻatonuga faʻapitoa, aemaise lava i se aʻoga poʻo se iunivesite. A'oga e mafai ona tolu ituaiga.

Lalo o ituaiga e tolu o aʻoaʻoga:

1. A'oa'oga aloa'ia:

Ose faiga fa'aa'oa'oga e amata mai i a'oga tulagalua (po'o a'oga pepe i nisi o atunu'u) e o'o atu i le iunivesite. E aofia ai polokalame faʻataʻatia mo galuega, faʻapitoa, ma aʻoaʻoga faʻapitoa.

2. A'oa'oga lē aloa'ia:

Ose polokalame fa'aa'oa'oga fa'aletagata ma agafeso'ota'i mo tupulaga talavou ma le fa'amoemoe e fa'aleleia atili a latou gaioiga ma tomai i fafo atu o le silabus a'oa'oga aloa'ia.

3. A'oa'oga fa'apitoa:

O se faagasologa o le aoaoina o le olaga atoa lea e fausia ai e se tagata uiga, tulaga faatauaina, tomai, ma le malamalama mai aafiaga faaleaoaoga o lona siosiomaga faapea foi ma aafiaga o aso uma.

A'o le'i va'ava'ai i fa'amanuiaga o a'oa'oga fua, e taua le malamalama pe fa'apefea ona fa'atupeina a'oa'oga fua.

E fa'afefea ona fa'atupeina a'oa'oga e leai se totogi?

O a'oa'oga fua a le Malo e lagolagoina e lafoga po'o isi vaega alofa, ae o a'oa'oga fua i iunivesete e totogi e a'oa'oga ma fa'alapotopotoga alofa e pei o le iuni a le a'oga. Ia, se'i o tatou talanoaina le aoga o a'oa'oga fua.

Fa'amanuiaga ole a'oa'oga fua ile va'aiga

O lo'o i lalo fa'amanuiaga e 10 o a'oa'oga e leai se totogi:

Fa'amanuiaga ole a'oa'oga fua:

1. Lelei Avanoa i A'oga

Talu ai o lo'o i ai se pa puipui tele i a'oa'oga ona o le maualuga o pili a'oga, e tele avanoa mo le mamalu lautele o le atunu'u i a'oa'oga fua pe a le fa'amalosia e totogi.

E tusa ai ma suʻesuʻega, o le tele o mafaufau sili ona malamalama o le lalolagi e sau mai aiga e maualalo tupe maua, ae e le tatau ona taofia ai i latou mai le faʻaauauina o a latou aʻoga. Afai e maua e tagata uma se avanoa tutusa e auai ai i le aoga, e leai se tasi e i ai se alofaga e le alu ai.

2. E Faaleleia ai le Sosaiete

O atunuu uma e iai le fa'avasegaga o lona tulaga faitautusi ma e masani ona iloa o se fanua o avanoa i luga o lenei fa'avae. O le iʻuga o lea tulaga, na faia ai e malo i le tele o atunuu ni polokalame tau aʻoaʻoga e maua fua e siitia ai ma faaleleia ai le aofaʻi o le faitau tusi a na atunuu.

E lē gata i lea, o a'oa'oga fua e fa'aitiitia ai le va o totogi masani ma fe'ese'esea'iga e feso'ota'i ma va o tupe maua. O lona uiga o a'oa'oga fua e fa'aleleia atili ai le felagolagoma'i.

3. E Faaleleia ai le Malo

O tagata a'oa'oina lelei e talitonuina e iai le tomai fa'atulagaina e fo'ia fa'afitauli i se tulaga sili atu ona lelei, ma o le mea lea e fa'ateleina ai le aga'i i luma o tagata.

O a'oa'oga e le gata ina fa'aleleia atili ai uiga o le tagata, ae e a'afia ai fo'i le sosaiete ma fesoasoani e fa'amanino atili ai. I le avea ai ma tagatanuu aʻoaʻoina, latou te aʻoaʻoina e mulimuli i tulaga taua ma tausia faʻatasi o latou alalafaga e ala i aʻoaʻoga ma faʻamalosia ai i latou ma tuuto atu i o latou tulaga.

4. E Fa'ateleina ai le Aia Tatau i le Ta'ita'iga

O a'oa'oga fua e maua ai e tagata uma le avanoa i a'oa'oga. O lona uiga fo'i e le fa'atapula'aina tulaga o le pule i nai tagata filifilia talu ai o le a'oga ose fa'ata'ita'iga tele lea i le filifilia o se ta'ita'i.

E le gata i lea, e taua mo le ola faʻale-atamai, agafesootai, ma faʻapolokiki aʻo mafai e tagata aʻoaʻoina ona malamalama atili i faʻafitauli tau tamaoaiga o latou sosaiete i aso ua mavae ma le taimi nei. O se taunuuga, atonu e sili atu le naunau o tagata e auai i faiga faaupufai ma fesoasoani i lo latou atunuu.

5. Ole a iai se aufaigaluega sili atu a'oa'oina

A'o to'atele tagata e maua avanoa i a'oga, ua fa'atupula'ia le aofa'i o tagata e avanoa mo galuega maualuluga.

O lona uiga e to'atele tagata o le a ulufale i le aufaigaluega ma e ono fa'aititia ai le va'aiga o le tamaoaiga i le va o vasega maualuga, ogatotonu, ma lalo ifo.

O a'oa'oga fua e fa'aitiitia ai fo'i le aofa'i o tagata e leai ni galuega ma fa'aitiitia ai le aofa'i o tagata o lo'o maua fesoasoani a le malo.

6. E Fa'amamafa Na'o A'oga

O nisi tamaiti a'oga e tatau ona totogi uma a latou pili ma tupe alu na'o latou. I lenei tulaga, e tatau i tamaiti aʻoga ona galulue faavaitaimi e faʻamalieina tupe. A o faia lea mea, e ono pagatia a latou suʻesuʻega ona e tatau ona latou suʻe muamua ni galuega ma faʻaitiitia le popole i le toe totogiina o aitalafu.

7. Faateleina le Fiafia ma le Soifua Maloloina

O aʻoaʻoga e faʻafiafia atili ai tagata taʻitoʻatasi ma nuʻu, ma e iai sona aafiaga lelei i atunuu. Talu mai le 2002, na suʻesuʻeina ai e le au suʻesuʻe a le Iunivesite o Umea le 15,000 tagata i atunuu e 25 i le taʻi lua tausaga ma iloa ai pe a faʻamalosia e malo le mauaina o aʻoaʻoga maualuluga, o le a sili atu le fiafia ma le soifua maloloina o latou tagata.

O se su'esu'ega i le 2015 na maua ai se feso'ota'iga tuusa'o i le va o nonogatupe a tamaiti aoga ma le le lelei o le mafaufau, e fa'apea o le a sili atu le a'afiaga i le olaga mulimuli ane e uiga i filifiliga faigaluega ma le soifua maloloina.

O se taunuuga, o aʻoaʻoga e leai se totogi e iai se aafiaga tele i tagata taʻitoʻatasi, ma sosaiete lautele i le faʻateleina o lo latou fiafia ma le soifua maloloina.

8. Fa'aitiitia le Tulaga o aitalafu a Tamaiti A'oga

O aitalafu a tamaiti aoga o se tasi lea o ituaiga aitalafu e sili ona leaga ona e masani ona manaʻomia totogi maualuga ma e iai ni faʻafitauli faʻaopoopo. I se tulaga lautele, o aʻoaʻoga e leai se totogi o le a faʻamalolo tamaiti aʻoga mai le faʻafitauli tau tupe e maua mai i le tele o aitalafu a tamaiti aoga.

O le i'uga, o le fa'aitiitia o le aitalafu a tamaiti a'oga e fa'afaigofie ai le olaga mo i latou ona e mafai ona fa'aoga a latou tupe mo isi mea taua.

9. E Fesoasoani i Fuafuaga o le Lumanai Taimi

O aʻoaʻoga o se auala taua i galuega totogi maualuga. Fai mai Malcolm X, o aʻoaʻoga o le tusifolau mo le lumanaʻi. E oo mai i le taimi nei, o le tele o faʻalapotopotoga e manaʻomia aʻoaʻoga aloaʻia pe afai e te manaʻo e avea ma taʻitaʻi i na faʻalapotopotoga.

E lē gata i lea, e faigofie atu ona avea ma se faamanuiaga i lou aiga pe a iai sau galuega lelei. O se taunuuga, e mafai ona manatu aʻoaʻoga o se tasi o laasaga sili ona taua e saunia ai oe mo lou olaga i le lumanaʻi.

Faatasi ai ma aʻoaʻoga saoloto, e toʻatele tagata e mafai ona maua se tikeri, ma o latou avanoa lautele i le olaga e faʻaleleia lelei.

10. Fa'aitiitiga o Solitulafono

O a'oa'oga fua e fa'aitiitia ai le fa'atinoina o solitulafono ona o le mativa ose mafua'aga tele lea o le fa'atupulaia o solitulafono. Tamaiti laiti (fa'amatala fa'aletulafono o tupulaga i lalo ifo o le 18 tausaga) e fa'atatau i le 19% o solitulafono solitulafono uma i totonu o le Iunaite Setete.

Ae ui i lea, o le matua o tausaga mo tagata solitulafono e 18, lea e pa'ū i totonu ole tupulaga talavou. O aʻoaʻoga e leai se totogi o le a le maua ai e nei talavou se 'alofaga e aua neʻi o ai i le aʻoga ma nai lo mafaufauga faʻa solitulafono o loʻo tafe io latou mafaufau, latou te pisi i tofiga, galuega faatino, ma isi gaoioiga a le aoga.

Ma le fa'ai'uga, o le sosaiete o lo'o tatou i ai e tu'u maualuga i a'oa'oga, ma o a'oa'oga e leai se totogi o le a faia se sao taua i le tu'uina atu o i latou i le ala i le fa'amalieina o le tagata lava ia.

O le a le fa'avaivaia oe e a'oga ae o le a mafai ai ona e ausia le manuia. O le a fesoasoani foi i le atinaʻeina o tomai e aoga mo lou olaga atoa.

Fesili e Masani ona Fesiligia

O a ituaiga o aoaoga?

A'oa'oga aloa'ia, fa'alilolilo, ma a'oa'oga lē aloa'ia.

E fa'afefea ona fa'atupeina a'oa'oga fua?

O a'oa'oga fua a le Malo o lo'o lagolagoina e lafoga po'o isi vaega fa'ameaalofa, ae o a'oa'oga fua i iunivesete e totogia e a'oa'oga ma fa'alapotopotoga alofa e pei o le iuni a le a'oga.

E tutusa a'oa'oga ma a'oa'oga e le'i aloa'ia?

Leai! O aʻoaʻoga e leʻo faʻapitoa o se polokalame faʻaleaʻoaʻoga faʻapitoa ma agafesootai mo tupulaga talavou ma le faʻamoemoe e tasi o le faʻaleleia atili o a latou gaioiga ma tomai i fafo atu o aʻoaʻoga aloaʻia aʻo aʻoaʻoga faʻapitoa o se aʻoaʻoga i le olaga atoa e fausia ai e se tagata uiga, tulaga taua, tomai, ma le malamalama mai aafiaga faaleaoaoga o lona siosiomaga faapea foi ma aafiaga o aso uma.

Pe faateleina ea e a'oga le fiafia ma le soifua maloloina?

Ioe.

E aoga a'oa'oga fua?

O le a le fa'avaivaia oe e a'oga ma o le a mafai ai ona e ausia le manuia. E fesoasoani foi lea i le atina'eina o tomai e aoga mo lou olaga atoa.

Matou te Fautuaina foi:

iʻuga

O iloiloga uma o loʻo i luga o loʻo faʻaalia ai le aoga o aʻoaʻoga saoloto i aso nei. I le lalolagi i aso nei, o le tulaga o tagata e le faalagolago i o latou lavalava po o tulaga tau tupe, ae o faamatalaga latou te aoaoina ma faailoga o loo ia i latou.

O a'oa'oga fua e fesoasoani ia te oe e suia ai oe ma le lalolagi o siomia oe. A e aoaoina se mea fou, e te faasoa atu i au uo ma aiga.

O le tele o fa'amatalaga fa'asoa i le faitau aofa'i e fesoasoani i sosaiete ma fa'alauiloa atili ai tagata i mea o lo'o tutupu i le lalolagi. O le mea lea, o aʻoaʻoga e leai se totogi o le a fesoasoani ia te oe i le faia o le lalolagi o se nofoaga lelei e nofo ai.