Auala e Avea ai ma Faufautua e aunoa ma se tikeri

0
3821
auala-e-avea-faufautua-e aunoa ma se tikeri
Fa'afefea ona Avea ma Faufautua e aunoa ma se Fa'ailoga - istockphoto.com

E tele auala e avea ai ma se faufautua e aunoa ma se tikeri; O lenei tusiga e tuʻuina atu ia te oe faʻamatalaga sili ona lelei ma sili ona lata mai o loʻo maua ile auala e avea ai ma faufautua e aunoa ma se tikeri. O lea la, afai e te manaʻo e aʻoaʻo mea uma e tatau ona e iloa e uiga i le auala e avea ai ma faufautua e aunoa ma se tikeri o le tagata malaga, faitau pea.

O se tikeri o le tagata malaga i le mafaufau, taʻiala ma faufautua, poʻo se matata faʻapitoa e manaʻomia e avea ai ma faufautua. Afai e lava lou poto masani, e mafai ona e amataina lau galuega o se faufautua aʻo e faʻatali e laiseneina.

O lona uiga o le avanoa e avea ai ma faufautua e aunoa ma se tikeri i le mafaufau poo le faufautua e toetoe lava a leai. Ae ui i lea, o loʻo i ai le tele o tomai ma uiga e mafai ona fesoasoani ia te oe e manuia ai o se faufautua e aunoa ma le pasia o le manaʻomia o aʻoaʻoga faigata.

Sei matou savalia oe i laasaga e avea ai ma faufautua e aunoa ma se tikeri.

O ai le faufautua?

E galue se faufautua i nofoaga eseese o nuu e tuuina atu le lagolago, faufautua, ma/poo le toe faaleleia. E eseese a latou matafaioi e fa'atatau i le mea latou te galulue ai ma le tomai fa'apitoa na latou filifilia.

E ono fesagaʻi se faufautua ma le anoanoaʻi o tulaga e aofia ai mea ua fai ma vaisu, mafatiaga o le mafaufau, lē atoatoa, taʻiala i galuega, fautuaga tau aʻoaʻoga, faafitauli tau le mafaufau, faafitauli o le aiga, ma manaʻoga tau galuega.

I le avea ai o se faufautua e aunoa ma se tikeri, atonu e mafai ona e galue i auaunaga faaleaiga, falemaʻi i fafo o le mafaufau ma le faʻaaogaina o vailaʻau, falemaʻi, malo, aʻoga, ma fale tumaoti. E mafai ona e filifili e galue ma se faitau aofaʻi patino, e pei o talavou, pagota, aiga, poʻo tagata matutua. O lenei galuega e mafai ona e maua ai se galuega a le malo e ulufale mai e leai se poto masani pe afai e iai ni ou tomai.

O a tomai e manaʻomia e avea ai ma fomaʻi? 

O tomai nei e manaʻomia e avea ai ma se faufautua manuia poʻo se fomaʻi:

  • Fesoʻotaʻiga Fesootaiga
  • Alofa
  • Suesue tomai
  • Malamalama i le amio
  • Faʻafitauli fofo faʻafitauli
  • Lagona mautu
  • Faatuatuaina.

#1. Fesoʻotaʻiga Fesootaiga

Ina ia fa'afeso'ota'i lelei ma tagata 'ese'ese, e tatau ona iai sau tomai fa'afeso'ota'i lelei.

E masani ona manaʻomia faufautua e fesiligia tagata faʻatau ma faʻatautaia faʻatalanoaga, ma e tatau ona latou tomai i le faia o lea mea ina ia aua neʻi faʻaitaina pe faʻamalosia atili tagata faʻatau.

#2. Alofa

I le avea ai o se faufautua, e tatau ona e fa'aalofa ma ia mafai ona e fa'aalofa ile tiga ole tagata o tausia ma isi fa'afitauli. E tatau ona mafai ona e fa'afilemuina au ma'i ma fa'afilemu i latou.

#3. Suesue tomai

Malamalama i le auala ma le mea e maua ai faʻamatalaga e te manaʻomia, faʻapea foʻi ma le auala e iloilo lelei ai. E moni lenei mea pe a e taumafai e fesoasoani i le tagata o tausia e ala i le su'esu'eina o isi fofo ua uma ona fa'ata'ita'iina. E mafai ona e va'ava'ai i tusi fa'asaienisi mo fa'amatalaga na maua mai i le tele o tausaga o su'esu'ega.

#4. Malamalama i le amio

Ina ia fa'amautinoa le saogalemu ma le soifua manuia o au tagata fa'atau, e tatau ona e mulimulita'i i tulafono fa'ale-aganu'u ma fa'atumauina sauniga fa'atasi ma i latou. E tatau foi ona e nofouta o lau galuega e i ai se aafiaga taua i tagata, ma e tatau ona e teu i lou mafaufau pe a fegalegaleai ma isi. Ole mea lea e mafai ona e a'oa'oina e ala ile lesitala ile a'oa'oga faufautua.

#5. Faʻafitauli fofo faʻafitauli

I taimi uma, e tatau ona e mafai ona foia faafitauli pe a tutupu. E tatau ona i ai sau fuafuaga faaleoleo ma ia mafai ona faatino vave ina ia mafai ai e lau tagata o tausia ona agai i luma. E fa'aogaina e le au faufautua ni ta'iala fa'apitoa e fo'ia ai fa'afitauli, lea e mafai ona e a'oa'oina i se kosi faufautua.

#6. Lagona mautu

E tatau i se faufautua ona i ai se faavae faʻalagona malosi ma le gafatia e faʻafeiloaʻi ai le atuatuvale ma le faʻalavelave faʻalagona e oʻo mai i le galulue ma tagata mafatia.

#7.  Talitonuga

Afai e te manaʻo e avea oe ma faufautua manuia, e tatau ona e faʻatuatuaina ma mafai ona faʻaosofia au gasegase e taʻu atu ia te oe ma faʻasoa atu o latou faafitauli ia te oe; a leai, o le a latou le faaleleia pe toe foi mai ia te oe.

E mafai faapefea ona ou vave avea ma se faufautua?

E ui lava o nisi o faufautua o loo umia se faailoga, e le faamalosia. Ua i ai nei le tele o tomai faufautua ma poto masani e avanoa i tulaga eseese.

E ui o tamaiti aoga e iai se tikeri talafeagai poʻo isi tusipasi atonu e mafai ona agai saʻo i luga i se tulaga maualuga, e matua fautuaina lava e uia e tagata uma le auala masani pe afai e te manaʻo e avea vave ma se faufautua.

Faʻafefea ona avea ma fomaʻi e aunoa ma se tikeri

O laasaga nei e 5 e avea ai ma fomaʻi poʻo se faufautua e aunoa ma se tikeri: 

  • Saili po'o a ituaiga faufautua e mafai ona e faia e aunoa ma se tikeri.
  • Su'esu'e filifiliga eseese o tusipasi.
  • Filifili le mataupu aoaoina e sili ona fetaui ma ou mana'oga.
  • Mafaufau e galue i se matata talafeagai pe volenitia a'o e i ai i le aoga.
  • Talosaga mo galuega ulufale.

#1. Saili po'o a ituaiga faufautua e mafai ona e faia e aunoa ma se tikeri

O faufautua e galulue i tulaga eseese, e aofia ai iunivesite, aoga, ma falepuipui, faapea foi ma fale faigaluega eseese ma faiga tumaoti.

E mafai ona latou fa'apitoa i so'o se mea, e pei o le galulue fa'atasi ma tagata ta'ito'atasi o lo'o maua i le autism spectrum disorder, pe mafai fo'i ona avea ma tagata lautele e fa'atautaia mataupu eseese.

E avanoa faufautua faavaitaimi ma taimi tumau. Atonu e tele a latou matafaioi, e pei o le faufautua ma le aoao atu. E mafai e le au faufautua ona galulue i luga o le volenitia i nisi taimi. O le galue mo se fa'ameaalofa fa'atasi ai ma se fa'amamafa fa'apitoa, e pei o le fesoasoani i tagata fa'atau i se fa'afitauli tau soifua maloloina, o se fa'ata'ita'iga lea.

#2. Su'esu'e filifiliga eseese o tusipasi ma maua se tasi

O tusi pasi i luga ole laiga mo faufautua e leai ni tikeri e maua mai le tele o kolisi i luga ole laiga mo mafaufauga, iunivesite, ma faalapotopotoga faapolofesa. O le umi o nei tusipasi atonu e amata mai i nai aso i le tausaga. O le upega tafa'ilagi a le matagaluega o le soifua maloloina a lau setete o se isi nofoaga lelei e su'e ai polokalame fa'amaonia.

#3. Filifili le mataupu aoaoina e sili ona fetaui ma ou mana'oga

Fuafua po'o fea polokalame tusipasi e sili ona fetaui ma lau fa'atulagaga, tau, ma sini fa'apolofesa pe a uma ona iloilo ni nai mea e mafai.

E mafai ona fesoasoani lea ia te oe e fa'aitiiti au filifiliga ma fai se filifiliga mulimuli.

#4. Mafaufau e galue i se matata talafeagai pe volenitia a'o e i ai i le aoga

Mafaufau e galue i se tulaga ulufale e manaʻomia se tipiloma aʻoga maualuga aʻo e faʻamaeʻaina lau polokalama faʻamaonia.

O le galue o se ofisa fesoasoani po'o se talitalimālō mo se falema'i soifua maloloina o le mafaufau, po'o se fesoasoani mo le soifua maloloina o aiga mo tagata matutua po'o e le atoatoa, o ni fa'ata'ita'iga ia.

E mafai ona e fa'aleleia ou agava'a mo galuega i le lumana'i e ala i le mauaina o se tasi po'o le sili atu o tomai fa'apolofesa e feso'ota'i ma ou mana'oga i galuega.

#5. Talosaga mo galuega ulufale e fetaui ma ou tomai

Mo oe e maua se avanoa i luga o isi, aʻo leʻi talosaga mo tulaga faʻauluuluga tulaga faufautua ma lau setete malo, ofisa faʻaagafesootai, poʻo vaega e leai ni tupe mama, faʻamaonia ou faʻamaoniga ma isi poto masani faʻapolofesa i lau resume ma faʻasalalau tusi.

Galuega Faufautua e aunoa ma se tikeri

O le taimi lava e te maua ai manaoga e agavaa ai oe e avea ma faufautua e aunoa ma se tikeri, o le isi gaioiga o le a mo oe e suʻe galuega faufautua e aunoa ma se tikeri. Ina ia faafaigofie lau faigamalaga, o loʻo i lalo galuega faufautua e aunoa ma se tikeri.

  • Fesoasoani Foma'i:

O fesoasoani fa'afoma'i mafaufau o tagata ia e tausia tagata ta'ito'atasi e le mautu le mafaufau pe fa'alagona ma ua le mafai ona tausia i latou lava. Latou te galulue i lalo o le vaavaaiga tuusaʻo a le au tausi soifua poʻo le soifua maloloina o le mafaufau i nofoaga nofomau poʻo falemaʻi.

  • Fesoasoani mo Auaunaga Lautele ma Tagata

Ose fesoasoani fa'aagafesootai ma tagata faigaluega fesoasoani i se tagata faigaluega lautele i le tu'uina atu o auaunaga i tagata fa'atau e ala i le fa'amae'aina o galuega.

E ui lava o fesoasoani e galulue vavalalata ma tagata faigaluega lautele ma e masani ona faia galuega faʻatusa, e le manaʻomia ona laiseneina ma e le mafai ona faʻatautaia faufautua.

O nei fesoasoani e mafai ona faʻagaioi i tulaga eseese, ae sili ona lauiloa o falemaʻi ma fale faʻalapotopotoga. O le faaupuga "fesoasoani ma tagata faigaluega fesoasoani" e faasino i le tele o tulaga tulaga. E mafai ona galulue fesoasoani ma tagata e faalagolago i le ituaiga galuega, faitau aofaʻi, poʻo faʻafitauli o loʻo latou feagai.

  • Avanoa ma Fualaau Faufautua

E mana'omia se tusi pasi a le aoga maualuga ma le poto masani ile fanua i nisi o eria e fa'amaonia ai le avea ma faufautua o le ava malosi ma fualaau fa'asaina.

O faufautua o ava malosi ma fualaau faasaina e fesoasoani ia i latou o loo tauivi ma le faaaogaina sese o vailaau. E mafai ona ofi atu a latou tagata fa'atau pe ona o se fa'atonuga a le fa'amasinoga. Fa'alagolago ile mana'oga ole tagata fa'atau, ole nofoaga e mafai ona i totonu po'o fafo. O le tele o faufautua fa'aleagaina e maua se tikeri i se taimi i a latou galuega ina ia alualu i luma.

  • Faufautua i Galuega

O faufautua mo galuega e taʻua foi o faiaoga o galuega poʻo faiaoga matata. E fesoasoani le faufautua mo galuega i tagata i soo se laasaga o le olaga i le faailoaina ma le talanoaina o isi galuega, faapea foi ma le filifilia, suia, po o le tuua o se galuega. E mafai e faufautua tau galuega ona fesoasoani ia i latou o loʻo suʻe galuega poʻo e mananaʻo e sui galuega.

Fesili e fai soo e uiga i le auala e avea ai ma Faufautua e aunoa ma se tikeri

E mafai ona ou avea ma faufautua e aunoa ma se tikeri?

A o'o i le avea ma faufautua, e tele auala ma'oti e mafai ona e uia, e pei o le tele o isi matata.

E ui o le iunivesite atonu o le filifiliga muamua lea e tupu i le mafaufau, e iai isi filifiliga mo le avea ma se fomaʻi resitala ma amataina se galuega fou.

O le iunivesite e le mo tagata uma, o lea afai e te manaʻo e aʻoaʻo pe faʻafefea ona avea ma faufautua e aunoa ma le alu i le aʻoga, amata i le vaʻavaʻai i vasega eseese o loʻo ofoina mai e nofoaga autu faufautua ma iunivesite.

O a vasega e tatau ona ou ave e avea ai ma se foma'i?

Afai e te manaʻo e galue o se faufautua poʻo se fomaʻi, e tatau ona e amata lau suʻesuʻega aʻo e aʻoga maualuga. Psychology, social studies, biology, English, mathematics o vasega uma ia e mafai ona suʻesuʻeina i le aoga maualuga e sauniuni ai mo se galuega o se faufautua.

iʻuga 

Fautuaga ose matata lautele ma le tele o avanoa faigaluega. O le tele o galuega o le a e su'esu'eina e le mana'omia se tikeri, tusa lava pe o le tele o latou e faia.

O nei galuega e masani ona fa'atagaina oe e feutaga'i sa'o ma tagata ta'ito'atasi i taimi masani e fesoasoani ia i latou e fo'ia lu'i.

Ae ui i lea, e tusa lava pe ua maeʻa au aʻoga masani, e manaʻomia lou faʻaauauina o lau aʻoga e galue ai o se faufautua o le soifua maloloina o le mafaufau i mataupu e pei o le faufautua ma le mafaufau, e pei o le forensic psychology ma le amio mafaufau.

Faufautua e tatau ona tumau i le taimi nei i le agaʻi i luma ma suʻesuʻega i le galuega ina ia mafai ona tuʻuina atu le auaunaga sili ona lelei mo latou tagata faʻatau.

Matou te fautuaina foi