ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਅਚੇਤ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਲਬਰਟ ਮੇਹਰਾਬੀਅਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਚਾਰ 55% ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ, 38% ਜ਼ੁਬਾਨੀ, ਅਤੇ 7% ਸਿਰਫ ਲਿਖਤੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਖਿਕ ਅਤੇ ਲਿਖਤੀ ਸੰਚਾਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਚੇਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਬੇਅਸਰ ਸੰਚਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਗਾਈਡ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਮਾਂ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੁਧਾਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖੋਗੇ।
ਵਿਸ਼ਾ - ਸੂਚੀ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਕੀ ਹਨ?
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂ ਲਿਖਿਆ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਸੁਨੇਹੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ, ਨੇੜਤਾ, ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ, ਦਿੱਖ, ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸਿਗਨਲਾਂ ਨੂੰ ਏਨਕੋਡ ਅਤੇ ਡੀਕੋਡ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ।
ਏਨਕੋਡਿੰਗ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡੀਕੋਡਿੰਗ ਏਨਕੋਡ ਕੀਤੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹਨ:
1. ਕਾਇਨੇਸਿਕਸ
ਕਾਇਨੇਸਿਕਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਵਜੋਂ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਮੁਦਰਾ, ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ, ਅਤੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ਼ਾਰੇ
ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅਡਾਪਟਰਾਂ, ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ-ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਡਾਪਟਰ:
ਅਡਾਪਟਰ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਚਿੰਤਾ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਵੈ-ਅਡੈਪਟਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੰਘਣਾ, ਗਲਾ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਆਦਿ ਜਾਂ ਵਸਤੂ-ਅਡਾਪਟਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦਬਾਉਣ, ਪੈੱਨ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ, ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਆਦਿ।
ਪ੍ਰਤੀਕ:
ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ। ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ "ਅਲਵਿਦਾ" ਜਾਂ "ਹੈਲੋ" ਕਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਹਿਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਥੰਬਸ ਅੱਪ ਸ਼ਬਦ "ਠੀਕ ਹੈ!" ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਡਾਪਟਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਈ ਖਾਸ ਅਰਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ
ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਉਹ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਖਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਤੀਕਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਜਾਂ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਹੱਥ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਸਣ
ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਸਣ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਆਸਣ ਅਤੇ ਬੰਦ ਆਸਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਆਸਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇਪਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਹਿਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਆਸਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਹਨ ਬਿਨਾਂ ਪਾਰ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ, ਬਿਨਾਂ ਪਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ, ਆਦਿ।
ਇੱਕ ਬੰਦ ਮੁਦਰਾ ਘਬਰਾਹਟ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੰਦ ਆਸਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਹਨ ਬਾਂਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ, ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਾਂਹਵਾਂ, ਆਦਿ।
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ
ਓਕੁਲੇਸਿਕਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦਾ ਸੰਚਾਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ (ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਦੇਖਣਾ) ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਸਮੀਕਰਨ
ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੁਸ਼ੀ, ਉਦਾਸੀ, ਡਰ, ਗੁੱਸਾ, ਬੇਅਰਾਮੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਝੁਕਣਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗੁੱਸੇ ਹੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ।
2. ਹੈਪਟਿਕਸ
ਹੈਪਟਿਕਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕ ਛੋਹ ਰਾਹੀਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਵਜੋਂ ਛੂਹਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ।
ਹੈਪਟਿਕਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪ-ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਨ:
- ਕਾਰਜਾਤਮਕ/ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਪੱਧਰ
- ਸਮਾਜਿਕ/ਨਿਮਰ ਪੱਧਰ
- ਦੋਸਤੀ/ਨਿੱਘ ਪੱਧਰ
- ਪਿਆਰ/ਨੇੜਤਾ ਦਾ ਪੱਧਰ
ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਦੀ ਘਾਟ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਨਤੀਜੇ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵਿਪਰੀਤ ਲਿੰਗ ਨੂੰ ਅਣਉਚਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਛੂਹਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਿਨਸੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਲਈ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
3. ਵੋਕਲਿਕਸ
ਵੋਕਲਿਕਸ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੈਰਾਲੈਂਗੂਏਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਪਿੱਚ, ਟੋਨ, ਵਾਲੀਅਮ, ਬੋਲਣ ਦੀ ਦਰ, ਵੋਕਲ ਗੁਣਵੱਤਾ, ਅਤੇ ਮੌਖਿਕ ਫਿਲਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪਿੱਚ: ਪਿੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਉੱਚਤਾ ਜਾਂ ਨੀਚਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ
ਸੁਰ: ਟੋਨ ਉਹ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ
ਵਾਲੀਅਮ: ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਤਾਕਤ, ਤੀਬਰਤਾ, ਦਬਾਅ, ਜਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ
ਬੋਲਣ ਦੀ ਦਰ: ਬੋਲਣ ਦੀ ਦਰ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਗਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਬੋਲਦੇ ਹੋ ਭਾਵ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ ਜਾਂ ਹੌਲੀ ਬੋਲਦਾ ਹੈ
ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਭਰਨ ਵਾਲੇ: ਮੌਖਿਕ ਫਿਲਰ ਉਹ ਆਵਾਜ਼ ਜਾਂ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੋਚਣ ਲਈ ਰੁਕਦਾ ਹੈ।
4. ਪ੍ਰੌਕਸੀਮਿਕਸ
ਪ੍ਰੌਕਸੇਮਿਕਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਪੇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ। ਇਹ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਦੂਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰੌਕਸੀਮਿਕਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜ਼ੋਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਜ਼ਦੀਕੀ, ਨਿੱਜੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਥਾਨ ਹਨ।
ਇੰਟੀਮੇਟ ਸਪੇਸ ਕੋਈ ਵੀ ਦੂਰੀ 18 ਇੰਚ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਸਾਥੀ, ਦੋਸਤ, ਬੱਚੇ, ਜਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ ਥਾਂ 18 ਇੰਚ ਤੋਂ 4 ਫੁੱਟ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸੋਸ਼ਲ ਸਪੇਸ 4 ਤੋਂ 12 ਫੁੱਟ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਹਿਕਰਮੀਆਂ, ਸਹਿਪਾਠੀਆਂ, ਜਾਣੂਆਂ ਜਾਂ ਅਜਨਬੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਨਤਕ ਥਾਂ 12 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਭਾਸ਼ਣਾਂ, ਭਾਸ਼ਣਾਂ, ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਆਦਿ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਨਿੱਜੀ ਦਿੱਖ
ਨਿੱਜੀ ਦਿੱਖ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
- ਸਰੀਰਕ ਗੁਣ
- ਆਰਟੀਫੈਕਟ
ਸਰੀਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸ਼ਕਲ, ਕੱਦ, ਭਾਰ ਆਦਿ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭੌਤਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸੁਨੇਹੇ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰੀਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਛਾਪਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੋਕ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੱਪੜੇ, ਗਹਿਣੇ, ਟੈਟੂ, ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲ, ਕਾਰਾਂ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਕਲਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੌਣ ਹਾਂ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਮੁਸਲਮਾਨ (ਔਰਤਾਂ) ਆਪਣੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿਜਾਬ ਪਹਿਨਦੀਆਂ ਹਨ।
6. ਕ੍ਰੋਨੇਮਿਕਸ
ਕ੍ਰੋਨੇਮਿਕਸ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਸਮਾਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਜੋ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕ੍ਰੋਨੇਮਿਕਸ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਅਸੀਂ ਕਦਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਅਸੀਂ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਈਮੇਲ ਲਈ ਤੁਹਾਡਾ ਜਵਾਬ ਸਮਾਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰਦਾਤਾ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੇਰ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
7. ਭੌਤਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ
ਭੌਤਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਉਸ ਭੌਤਿਕ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡਾ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ, ਕਿੱਤੇ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਗੜਬੜ ਅਤੇ ਭੀੜ ਵਾਲਾ ਦਫਤਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਜ਼ਟਰ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜੇਗਾ। ਵਿਜ਼ਟਰ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਲਾਭ
ਹੇਠਾਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਫਾਇਦੇ ਹਨ:
1. ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਅਣਇੱਛਤ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਇਸਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਢੰਗ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਅਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
2. ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਹੈ "ਕਰਮ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚੀ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।" ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਬੋਲੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਮੌਖਿਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੁਨੇਹੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਮੂਰਖ ਹੋ?", ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
3. ਅਨਪੜ੍ਹਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ
ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਸੰਚਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜੋ ਅਨਪੜ੍ਹਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ।
ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਜਾਂ ਬੋਲਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਗੁਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਹੁਨਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਬੋਲ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਵੀ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ ਭਾਵ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਬੋਲ ਜਾਂ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਬੋਲ਼ੇ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੈਨਤ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
4. ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਲਓ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਲਿਖਤੀ ਜਾਂ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਚਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਲਿਖਤੀ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਉਲਟ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
5. ਘੱਟ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਬੋਲੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣ ਲਈ ਹੱਥ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਛੱਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰੌਲਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਤੁਸੀਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ
ਭਾਵੇਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਾਂਗ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ।
ਹੇਠਾਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸੀਮਾਵਾਂ (ਨੁਕਸਾਨ) ਹਨ:
1. ਅਣਇੱਛਤ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਅਣਇੱਛਤ ਸੁਭਾਅ ਜਾਂ ਤਾਂ ਫਾਇਦਾ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਦੋਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਨੇੜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਹ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਅਸਹਿਮਤ ਹੋ।
2. ਹੋਰ ਅਸਪਸ਼ਟ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਅਰਥ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ; ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਅਸਪਸ਼ਟ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਵਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਗਲਤ ਵਿਆਖਿਆ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਏ ਗਏ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਅਣਇੱਛਤ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੀ ਦਿੱਖ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲੋਕ ਤੁਹਾਡਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵੱਡੀ ਬਾਡੀ ਆਰਟ (ਟੈਟੂ) ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਵੀ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
4. ਰਸਮੀਤਾ ਦੀ ਘਾਟ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਰਸਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਬਣਤਰ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ, ਲਿਖਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਚਾਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵਰਤਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਢੁਕਵੇਂ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਲੈਕਚਰਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇਗਾ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸਿਰ ਹਿਲਾਉਣਾ ਬੇਰਹਿਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ "ਠੀਕ ਹੈ" ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਥੰਬਸ-ਅੱਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
5. ਗੁਪਤ ਨਹੀਂ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਸਾਡੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਉਹਨਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੀਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਇੱਕ ਉਦਾਸ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ।
6. ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰੋ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮੌਖਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪੂਰਕ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਮੌਖਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਅਚੇਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਹਿਣ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ।
ਤੁਹਾਡੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਅਸੀਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿੰਨਾ ਅਸੀਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਥਕਾਵਟ ਵਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁਨਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ ਹੁਨਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ:
1. ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ
ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸਿਗਨਲ ਬੋਲੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ 'ਤੇ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ, ਇਸ਼ਾਰੇ, ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਟੋਨ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ, ਆਦਿ।
ਜਦੋਂ ਸ਼ਬਦ ਸਪੀਕਰ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜੋ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਝੁਕਦੇ ਹੋਏ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ.
2. ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ, ਪਰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ ਕਿ ਕੋਈ ਕੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਦੂਜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲ ਨਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਦੂਸਰਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋ ਉਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇ ਕੋਈ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਹੇਠਾਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕ ਸੋਚਣਗੇ ਕਿ ਸਪੀਕਰ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਹੈ।
3. ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਟੋਨ 'ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰੋ
ਤੁਹਾਡੀ ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਧੁਨ ਕਈ ਸੁਨੇਹੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਖੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਗੁੱਸਾ, ਚਿੰਤਾ, ਖੁਸ਼ੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਟੋਨ ਬਾਰੇ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟੋਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਸੁਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਅੰਗਮਈ ਸੁਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
4. ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੋ
ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ, ਜਦੋਂ ਦੂਜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸਿੱਟੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਮਿਕਸਡ ਸੁਨੇਹੇ ਉਦੋਂ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਬੋਲੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ। ਉਹ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸਲਈ ਸੁਨੇਹੇ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਸਮਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪਸ਼ਟ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁੱਛਣ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ।
ਢੁਕਵੇਂ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣਾ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸੁਣ ਰਹੇ ਹੋ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।
5. ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖੋ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਰਥ ਪੜ੍ਹਨਾ ਗਲਤ ਵਿਆਖਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ, ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਜਾਂ ਗਲਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸਿਗਨਲਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
6. ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ
ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਸਣ ਅਤੇ ਹਰਕਤਾਂ ਵੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ।
ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਇਹ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਝੁਕਣਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਬੰਦ ਸਰੀਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ, ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਬਾਡੀ ਲੈਂਗਵੇਜ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਬਾਂਹਵਾਂ, ਬਿਨਾਂ ਪਾਰ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ, ਸਿੱਧੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਆਦਿ।
7. ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਕਈ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖੋਜ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਚਿਹਰੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ 16 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮੀਕਰਨ.
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮੂਡ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵ-ਭਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਮੁਸਕਰਾਉਣਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਝੁਕਣਾ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਦਾਸ ਜਾਂ ਗੁੱਸੇ ਹੋ।
ਉਪਰੋਕਤ ਸੁਝਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਦੂਜੇ ਹੁਨਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ:
- ਸੁਣਨ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ: ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਗਾਈਡ
- ਲਿਖਤੀ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ: ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਗਾਈਡ
- ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ: ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਗਾਈਡ
- GMAT ਸਕੋਰ ਚਾਰਟ: ਜਾਣਨ ਲਈ ਸਭ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਵਰਤੋਂ ਸੁਝਾਅ
- ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ 30 ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ
ਸਿੱਟਾ
ਸ਼ਬਦ ਅਸਫਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਅਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਕੇਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਅਸੀਂ ਇਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹਨਾਂ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੁਝ ਨੁਕਤੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਗੈਰ-ਮੌਖਿਕ ਸੰਚਾਰ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਜਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਸੁਝਾਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰੇ ਗਏ ਸੁਝਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਪਣੀ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਛੱਡਣ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ।